Περιγραφή
Στην Ελλάδα υπάρχουν αρκετές Ελληνικές ποικιλίες εσπεριδοειδών, προσαρμοσμένες στις εδαφοκλιματικές συνθήκες, με αξιόλογα ποιοτικά χαρακτηριστικά (άρωμα – γεύση – αντιοξειδωτικές ουσίες). Τα εσπεριδοειδή συμμετέχουν στο σύγχρονο μοντέλο της αγροτικής παραγωγής και προβάλλονται ως προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας (βιταμίνη C, κάλιο, φυτικές ίνες, καροτενοειδή).
Το ερευνητικό Έργο GoCitrus επικεντρώνεται στη διάσωση, αξιολόγηση και διατήρηση του γηγενούς γενετικού υλικού όλων των ειδών εσπεριδοειδών, µε απώτερο στόχο την ανάδειξη των μοναδικών τους αγρονομικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών.
Η καλλιέργεια εσπεριδοειδών αποτελεί βασικό πυλώνα της αγροτικής παραγωγής στην Ελλάδα. Τα τελευταία χρόνια καταλαμβάνει σταθερά την πρώτη θέση στην λίστα των εξαγώγιμων φρούτων, ενώ είναι το τέταρτο εξαγώγιμο είδος της χώρας, σύμφωνα με τα στοιχεία του FAO. Όμως η σημαντική αύξηση του κόστους παραγωγής, που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια, η μείωση της τιμής πώλησης των εσπεριδοειδών και η μη αναδιάρθρωση των ποικιλιών, περιορίζουν την δυναμική ανάπτυξη του κλάδου. Αποτελεί Εθνική στρατηγική η στήριξη της καλλιέργειας ιδιαίτερα, μέσω της έρευνας που θα εξετάσει τα πλεονεκτήματα των Ελληνικών ποικιλιών και θα συμβάλει καθοριστικά στην δημιουργία νέων ποικιλιών ικανών να συμμετέχουν σε μελλοντικά προγράμματα αναδιάρθρωσης.
Προς την κατεύθυνση αυτή πολύτιμος σύμμαχος είναι η τεχνολογία, καθώς καινοτόμες εργαστηριακές τεχνικές προσδιορίζουν με ακρίβεια πλήθος χαρακτηριστικών αλλά και βιομορίων. Επίσης, η χαρτογράφηση της γενετικής σύνθεσης των φυτών, προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες στους γενετιστές και συμβάλει στην προσπάθεια δημιουργίας νέων ποικιλιών.
Η ανάλυση του γενετικού υλικού των Ελληνικών ποικιλιών εσπεριδοειδών και η χρήση σύγχρονων τεχνολογιών δύναται να βοηθήσει προσπάθειες γενετικής βελτίωσης ή την δημιουργία προϊόντων με ιδιαίτερα ευεργετικά χαρακτηριστικά. Τονίζεται ότι το σύνολο των καλλιεργούμενων ποικιλιών στην Ελλάδα χρίζει άμεσης ποκιλιακής αναδιάρθρωσης καθώς παρατηρούνται σημαντικά κενά εμπορικής διάθεσης καρπών. Προς την κατεύθυνση αυτή την τελευταία δεκαετία πραγματοποιείται διεθνώς σημαντική έρευνα που στοχεύει στη δημιουργία νέων ποικιλιών εσπεριδοειδών, οι οποίες όμως στην πλειοψηφία τους προστατεύονται από δικαιώματα φύτευσης (πατενταρισμένες). Συνεπώς, αποτελεί προτεραιότητα η διατήρηση και η βελτίωση του γηγενούς φυτικού υλικού ώστε η Ελληνική εσπεριδοκαλλιέργεια να ακολουθήσει τις σύγχρονες τάσεις του κλάδου και να διατηρήσει το μερίδιο της στις διεθνής αγορές.
Το Έργο GoCitrus αποτελεί σταθμό στην έρευνα του κλάδου των εσπεριδοειδών στην Ελλάδα καθώς ευθυγραμμίζεται με την Εθνική στρατηγική και θέτει τις βάσεις για την δημιουργία νέων Ελληνικών ποικιλιών και την παραγωγή πιστοποιημένων φυτών.
Στόχοι
Οι ερευνητικοί στόχοι του Έργου θα επιτευχθούν με την υλοποίηση καινοτόμων ερευνητικών προσεγγίσεων με την συμμετοχή και συνέργεια ερευνητικών ομάδων από όλη την Ελλάδα (Θεσσαλονίκη, Άρτα, Ξυλόκαστρο, Αθήνα, Χανιά) με άριστη γνώση του αντικειμένου καθώς και πρωτοπόρων εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο των εσπεριδοειδών (πολλαπλασιαστικό υλικό και εμπορία καρπών).
Ειδικότερα, οι κύριοι στόχοι του Έργου είναι:
- Η Εύρεση, διάσωση, αξιολόγηση και ο φαινοτυπικός χαρακτηρισμός των Ελληνικών ποικιλιών εσπεριδοειδών.
- Ο έλεγχος της φυτοϋγείας, η δημιουργία υποψήφιου προβασικού υλικού γηγενών ποικιλιών εσπεριδοειδών και ο εμπλουτισμός των υφιστάμενων συλλογών εσπεριδοειδών.
- Ο προσδιορισμός ποιοτικών, βιοχηµικών και µεταβολοµικών χαρακτηριστικών των Ελληνικών ποικιλιών εσπεριδοειδών, µε έμφαση στην ταυτοποίηση βιο-ενεργών συστατικών.
- Ο μοριακός γενετικός χαρακτηρισμός, η πλήρης αλληλούχιση του γονιδιώµατος των γηγενών ποικιλιών (Whole Genome Sequencing), η ανάπτυξη µοριακών λειτουργικών δεικτών, η εκτέλεση γονιδιωµατικών και επιγενετικών αναλύσεων που θα συμβάλλουν στην ταυτοποίηση και την ανάδειξη των Ελληνικών ποικιλιών µε τα πιο αξιόλογα ποιοτικά χαρακτηριστικά.
- Η αξιοποίηση του γηγενούς γενετικού υλικού εσπεριδοειδών για τη δημιουργία νέων βελτιωμένων ποικιλιών εγκλιματισμέων στις Ελληνικές συνθήκες.
- Διάχυση και διάδοση των αποτελεσμάτων και των δράσεων του ερευνητικού Έργου, μέσω της δημιουργίας ιστοσελίδας και ενημερωτικού/εκπαιδευτικού υλικού, δημοσιεύσεων των αποτελεσμάτων σε επιστημονικά περιοδικά και συνέδρια ή διοργάνωση ημερίδας/συνεδρίου εσπεριδοειδών ανοιχτό στο κοινό, καθώς και ανακοινώσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (facebook, Instagram) και τα ΜΜΕ
Το Έργο
Το Έργο Τ2ΕΔΚ-01318, MIS 5072531, «GoCitrus: Διάσωση, διατήρηση και αξιοποίηση του γηγενούς γενετικού υλικού των εσπεριδοειδών με σύγχρονες βιο-αναλυτικές προσεγγίσεις» συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο της Δράσης «Ερευνώ-Δημιουργώ-Καινοτομώ – Β΄ κύκλος» (Απ. Πρωτ. ΕΥΔΕ ΕΤΑΚ 4574/29.9.2020) του Επιχειρησιακού́ Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία», ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ IΙ.
Το ερευνητικό Έργο GoCitrus έχει διάρκεια 36 μήνες και ξεκίνησε την 29η Σεπτεμβρίου 2020, ενώ ο συνολικός προϋπολογισμούς του ανέρχεται στα 896.400,00 €
